Katar’ın ev sahipliği yaptığı Afganistan konulu uluslararası toplantı bugün sona erdi.
Toplantıya katılan ülkeler, ABD’nin çekilmesinin ardından Taliban’ın işgal hareketi başlattığı ülkede, şiddetin sonlandırılması ve barış sürecinin hızlandırılması çağrısı yaptı.
Birleşmiş Milletler (BM), ABD, Çin, Hindistan, Pakistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan, İngiltere, Avrupa Birliği, Almanya, Norveç ve Türkiye’den temsilcilerin katıldığı 10-12 Ağustos’taki toplantının sonuç bildirisinde tarafların hızla kapsamlı ateşkese ve siyasi çözüme varmak üzere güven arttırıcı adımlar atması gerektiği vurgulandı.
“Afganistan’da başka ülkelerin güvenliğine tehditlere izin verilmemeli”
Barış sürecinin her iki tarafın somut önerileri temelinde hızlandırılmasının aciliyet taşıdığına işaret edilen bildiride, siyasi çözümün, kapsayıcı yönetim, kadın ve azınlık hakları dahil insan haklarına saygı, temsili idareyi sağlayacak bir mekanizma, Afganistan topraklarında başka ülkelerin güvenliğini tehdit edecek hiçbir kişi ve gruba izin verilmeyeceğine dair taahhüt ve insan hakları hukuku dahil uluslararası hukuka saygı temelinde olması gerektiğinin altı çizildi.
Bildiride katılımcıların Afganistan’da son günlerde devam eden çatışmalar, sivil kayıplar, yargısız infazlar ve insan hakları ihlallerine ilişkin haberlerden endişe duyduğu belirtilerek, “Katılımcılar, tarafları şiddete son vermeye ve tüm eyalet merkezlerine ve diğer şehirlere yapılan saldırıları durdurmaya çağırmaktadır.” denildi.
Makul bir siyasi çözümden sonra yeniden inşaaya katkı sağlanılabilir
Ülkelerin makul bir siyasi çözümün ortaya çıkmasının ardından Afganistan’ın yeniden inşasına katkı sağlamayı taahhüt ettiği kaydedilen bildiride, “Katılımcılar Afganistan’da askeri güç yoluyla kurulan hiçbir hükümeti tanımayacaktır.” ifadelerine yer verildi.
Afganistan’daki durum
ABD’nin Afganistan’dan çekilme kararı alması ve Afgan yönetiminin Taliban’la barış görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Taliban saldırıları hız kazandı.
Taliban, hazirandan ayından itibaren onlarca ilçeyi ele geçirdikten sonra, kuşatmaya aldığı vilayet merkezlerine yöneldi.
Afganistan-İran sınırındaki Nimroz vilayet merkezi Zaranc, Taliban’ın ele geçirdiği ilk vilayet merkezi oldu. Ardından çoğu kuzeyde olmak üzere 15 vilayet merkezinde Afgan güvenlik güçleri Taliban’a karşı kontrolü kaybetti. Kabil yönetimi halen 19 vilayet merkezinde hakim durumda.
Çatışmaların son aylarda yoğunlaşması sivil kayıplarını ve göçleri artırdı.
Mayıs ile Ağustos arasında 1 milyon sivil yerinden edildi
BM’ye göre 2021’in ilk yarısında 1659 sivil hayatını kaybederken, son bir ayda binden fazla sivil hayatını kaybetti.
Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu, mayıs ayı başından ağustosa kadar yaklaşık 1 milyon sivilin evlerinden olduğunu açıkladı.
BM, 18 milyon Afgan’ın insani yardıma ihtiyaç duyduğunu bildiriyor.
TRT