Koronavirüs tüm dünyada etkisini korumaya devam ediyor. Salgından kurtulmak için tek çare olarak gösterilen COVID-19 aşıları, dünya çapında yaklaşık 4 milyar kişiye yapıldı. Aşılama çalışmaları halen bütün hızıyla sürüyor.
Gündemde her ne kadar koronavirüs aşısı yer alsa da başka hastalıklara çare olarak geliştirilen çocukluk çağı aşılarını kesinlikle ihmal etmemek gerekiyor. Ancak koronavirüs süreci her alanda olduğu gibi çocukluk çağı aşıları konusunda da büyük aksama yaşanmasına sebep oldu.
2020’de 17 milyon çocuk aşı olmadı
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonunun (UNICEF) sunduğu verilere göre dünyanın pek çok ülkesinde aşılama oranlarında ciddi düşüş yaşandı. Öyle ki rutin aşılarını olmayan çocuk sayısının 2020’de, 2019 yılına kıyasla 3,7 milyon arttığı açıklandı. Yine verilere göre 2020 yılı boyunca 17 milyon çocuğun hiç aşı olmadığı belirtildi.
Her yıl 1 milyon 200 bin bebek aşılanıyor
Çocukluk çağı aşıları konusunda önemli çalışmalar yapan Türkiye’de ise durum farklı… Türkiye’de her yıl yaklaşık 1 milyon 200 bin bebeğe aşı uygulanıyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye’de çocukluk çağı aşılarının uygulanma oranını yüzde 98 olarak açıkladı.
Son beş yıllık süreçte Türkiye’deki çocukluk çağı aşılama oranları birçok gelişmiş dünya ülkesinden daha üst seviyelerde bulunuyor. Öyle ki 5’li karma aşısında üçüncü dozda (difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci, haemophylus İnfluenza B) 2018’de yüzde 98, 2019’da yüzde 99 ve 2020’de yüzde 98 gibi oranlara ulaşıldı. Sağlık Bakanlığının verilerine göre son 10 yıllık süreçte ise aşı oranları yüzde 95’in üzerinde seyrediyor.
Türkiye’de aşılama çalışmaları hız kesmedi
Sağlık Bakanlığının belirlediği takvim doğrultusunda çocuklar doğduktan hemen sonra aşılanıyor. Bilimsel gelişmeler ışığında hazırlanan aşı takvimi belirli bir yaşa kadar titizlikle uygulanıyor.
Türkiye’de çocukluk çağı aşılama hizmetleri 1985-1987 yıllarından itibaren düzenli olarak verilmeye başlandı. O gün bugündür de dünyadaki bilimsel gelişmeler takip edilerek düzenli şekilde takip ediliyor. Öyle ki aşısı eksik olan çocuklar aile hekimleri tarafından saptanarak aşıları tamamlanıyor.
Sağlık hizmetlerinin önemli bir parçasını oluşturan bağışıklama, pandemi sürecinde de hız kesmeden sürdü. Aşılama çalışmaları, koronavirüs önlemleri çerçevesinde sağlık kuruluşlarında titizlikle sürdürüldü.
Aşılar ücretsiz olarak yapılıyor
Türkiye’de çocuklar 13 hastalığa karşı rutin olarak aşılanıyor. Bu hastalıklar şöyle sıralanıyor:
Verem, difteri (kuşpalazı), boğmaca, tetanos, çocuk felci, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, hepatit-B, hepatit-A, zatürre, suçiçeği ve çocukluk çağı menenjiti. Ulusal Çocukluk Dönemi Aşı Takvimi’nde yer alan aşılar Sağlık Bakanlığı kurum ve kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanıyor.
Bu aşılardan ilki doğumdan hemen sonra yapılan Hepatit B aşısı. Aşının ikinci dozu bebek 1 aylıkken, üçüncü dozu altıncı ayda uygulanıyor. Çocukları verem hastalığına karşı koruyan aşı ise tek doz olarak bebek 2 aylıkken yapılıyor.
Zatürre, menenjit ve bakteriyemi gibi pek çok hastalığa yol açabilen virüslerden korunabilmek için yapılan konjüge pnömokok aşısının (KPA) ilk dozu ikinci ayda, ikinci dozu dördüncü ayda vuruluyor. Aşının pekiştirme dozu için ise 12’nci ay bekleniyor.
Her aşı belli zamanlarda uygulanıyor
Beşli karma aşı olarak bilinen DaBT-İPA-Hib (Difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci ve Hib menenjiti) birinci, dördüncü ve altıncı aylarda yapılıyor. 18’inci ayın sonunda ise pekiştirme dozu uygulanıyor.
Dörtlü karma aşı olarak bilinen DaBT-İPA (Difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci) 4 yaşında pekiştirme dozu olarak yapılıyor.
Çocuk felci aşısı altıncı ve 18’nci aylarda iki doz olarak enjekte ediliyor. Suçiçeği aşısı 12’nci ayda, KKK (kızamık-kızamıkçık-kabakulak) aşısı da 12 ve 48’nci aylarda vuruluyor.
Tetanos ve difteri aşısı 13 yaşta pekiştirme dozu olarak yeniden uygulanıyor. Hep-A (Hepatit A) ise 18’nci ve 24’ncü aylarda iki doz şeklinde takvimdeki yerini alıyor. Bir çocuk aşılama takvimini doldurduktan sonra boğmaca, difteri gibi hastalıkların yanı sıra aşı ile önlenebilen hastalıklarla oluşan hastalıklardan da korunmuş oluyor. Karaciğer iltihabı, karaciğer yetmezliği, siroz, karaciğer kanseri, verem ve menenjit bu hastalıklardan bazıları.
TRT