Hindistan’da Yeni Delhi yönetimi, “uygun zamanda” Cammu Keşmir’e eyalet statüsü verileceğini açıklasa da bölgenin geleceğine ilişkin belirsizlik sürüyor.
Cammu Keşmir’de 5 Ağustos 2019’daki kararın ardından aralarında eski eyalet başbakanları, parti liderleri, siyasetçiler, baro başkanları ve gazetecilerin de bulunduğu binlerce kişi gözaltına alınırken, bu kişilerin bir kısmı belirli aralıklarla serbest bırakıldı.
Bununla birlikte hala gözaltında veya ev hapsinde tutulan siyasetçiler bulunuyor.
4G hızlı internet hizmeti 18 ay sonra yeniden başladı
Geçen 2 yıllık süreçte Cammu Keşmir’de sokağa çıkma yasağı, ulaşım ve telekomünikasyon kısıtlamaları uygulandı.
İnternet hizmetlerinin askıya alındığı bölgede, 25 Ocak 2020’de düşük hızlı 2G mobil bağlantı kısmi olarak hizmet vermeye başladı, 5 Mart 2020’de sosyal medya platformlarına erişim yasağına son verildi.
Bölgede 4G hızlı internet hizmeti ise 18 ay sonra 5 Şubat 2021’de yeniden hizmete başladı. Bununla birlikte, ön ödemeli mobil operatör kullanıcılarının 4G internet kullanabilmesi için ek şartlar getirildi.
3,2 milyonun üzerinde yerlilik sertifikası çıkarıldı
İktidardaki Hindistan Halk Partisi (BJP) yönetimi, 5 Ağustos 2019’da eyalet statüsüne son verdiği Cammu Keşmir’i 31 Ekim 2019’da merkeze bağlı Cammu Keşmir ve Ladakh “Birlik Toprağı” olarak ikiye ayırdı.
Öte yandan, Hindistan İçişleri Bakanlığınca kabul edilen ve Cammu Keşmir’de 15 yıl yaşamış Hindistan vatandaşlarına “yerli” statüsü tanınarak bölgede toprak edinme, ikamet ve çalışma hakkı verilmesini öngören düzenleme 31 Mart 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
India Today gazetesindeki habere göre, 31 Mart’tan 2020’nin sonuna kadar 3,2 milyonun üzerinde Hindistan vatandaşına, yerliler gibi mülk edinme, ikamet ve çalışma hakkı tanıyan yerlilik sertifikası verildi.
28 Ekim 2020’de de Cammu Keşmir’de ikamet etmeyen Hindistan vatandaşlarının bölgede toprak satın almasına izin veren yasal değişiklikler yapıldı.
Söz konusu düzenlemeler uzmanlar tarafından Cammu Keşmir’in demografik yapısının değiştirilmesi için atılan bir adım olarak görülüyor.
İnsan hakları ihlali eleştirisi
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve Uluslararası Af Örgütü başta olmak üzere çeşitli sivil toplum örgütleri, Hindistan’ın Cammu Keşmir’deki hak ihlallerine yönelik tepkilerde bulundu.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, üst düzey BM yetkilileri ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) da bölgedeki hak ihlallerine yönelik endişelerini ve tepkilerini açıkladı.
Hindistan ise Cammu Keşmir’de hak ihlalleri yaşandığına dair kendisine yönelik uluslararası tepkileri çoğunlukla reddediyor.
Gupkar İttifakı kuruldu
Gözaltına alınan siyasetçiler, serbest bırakılmalarının ardından 20 Ekim 2020’de Gupkar İttifakını kurdu.
BJP’ye karşı geçen sene aralıkta Bölge Kalkınma Konseyi seçimine katılan Gupkar İttifakı bu seçimleri kazandı.
Bölge Kalkınma Konseyinin doğrudan seçilen üyeleri yasama yetkisine sahip değil. Üyeler sadece ekonomik kalkınma ve kamu refahından sorumlu. Bununla birlikte BJP’nin yenilgisi, halkın 5 Ağustos kararlarını reddettiği şeklinde yorumlandı.
İsmini daha sonra GupKar Bildirisi İçin Halk İttifakı (PAGD) şeklinde yenileyen ittifak, Ağustos 2019’da yapılan anayasa değişikliği ile özel yönetim statüsünü kaybeden bölgenin eski siyasi yapısına dönmesi gerektiğini savunuyor.
Cammu Keşmirli 14 siyasetçi ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi, yaklaşık 2 sene sonra 24 Haziran 2021’de bir araya geldi. Görüşmede herhangi bir karar alınmasa da Yeni Delhi’nin bölgedeki siyasetçilerle ilk teması gerçekleşti.
Pakistan ile ilişkiler gerildi
Hindistan’ın Cammu Keşmir’e yönelik kararları, komşusu Pakistan ile var olan gerilimi de iyice artırdı.
Pakistan, bu eyleme tepki olarak Yeni Delhi yönetimiyle diplomatik ilişkilerinin derecesini düşürme kararı aldı.
Her iki ülkede birbirlerinin büyükelçisi bulunmuyor.
Bununla birlikte iki ülke 25 Şubat 2021’de ihtilaflı Keşmir sınırındaki ateşkese, tüm mutabakat ve anlaşmalara “mutlak riayet edilmesi” konusunda anlaşmaya vardı.
Uluslararası basında iki ülkenin arka kapı diplomasisi yürüttüğüne dair haberler çıksa da Pakistan Başbakanı İmran Han, 5 Ağustos kararları iptal edilene kadar Hindistan ile ilişkilerin seviyesinin düzeltilmeyeceğini birçok defa ifade etti.
TRT