ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Su Kaynakları Mühendisliği Labaratuvarı’nda iklim değişikliği çalışmaları yürüten Prof. Dr. İsmail Yücel, küresel ısınma ve etkilerine ilişkin değerlendirme yaptı.
Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) açıkladığı son raporu değerlendiren Yücel, “Birleşmiş Milletlerin yeni iklim raporunda da teyit edildiği gibi küresel ısınma, önümüzdeki on yıllarda devam edecek ve tüm yeni IPCC senaryolarına dayanarak söylüyorum, 2100 yılı sonrasında da sürecek” sözlerini kullandı.
Raporda, atmosferdeki sıcaklık düşürülebilmiş olsa dahi kritik değişimlerin yaşanacağının belirtildiğini anlatan Yücel, “Isınma, yıllar arasından on yıllığa kadar çeşitli değişkenlikler sergilemeyi sürdürecektir. Raporda özellikle dünyanın bazı bölgelerindeki sıcak hava dalgalarının sıklığında ve şiddetli yağış olaylarının sayısının arttığına dair güçlü vurgu yapılmıştır” dedi.
İklim değişikliği Türkiye’yi nasıl etkileyecek?
Bu rapora paralel iklim değişikliğinin etkilerini Türkiye özelinde değerlendiren Yücel, küresel ısınmayla havanın su buharı tutma kapasitesinin yaklaşık yüzde 7 arttığını söyledi.
Daha sıcak bir iklimin farklı zamanlarda veya yerlerde hem kuraklık hem de sel riskini artırdığına dikkat çeken Yücel, “Hızla ısınan dünyamızda, ortalama yağışın yüksek mekansal değişkenliğe sahip olması beklenirken, birçok bölge, artan sıklıkta yoğun kısa süreli aşırı yağış olayları yaşayacaktır. Bu duruma, özgül nemdeki artış ve tropik bölgelerden daha yüksek miktarda nem taşınması neden olmaktadır” dedi.
Yaz kuraklığı genişliyor
En yeni iklim simülasyonlarına göre, Türkiye’nin yaz kuraklığının yüzde 30’a varan büyüklükte bir yayılımla sonbahara doğru genişlediğine işaret eden Yücel, şöyle konuştu:
“Karadeniz Bölgesi’nin tüm yıl ıslak olarak bilinen yağış rejimi, yaz ve sonbahardaki yağış azalması ile beraber güçlü mevsimsellik gösterecek. Karadeniz Bölgesi’nin doğusu ve Anadolu’nun kuzeydoğusu, kış ve ilkbahar mevsimlerinde gelecek dönemde artan yağış özelliği ile Türkiye’nin güneyinden pozitif yönde ayrılmaktadır. Yaz aylarında görülecek ısınma miktarı orta ve kötümser senaryolara göre Batı Akdeniz, iç Ege ve güney bölgelerde yüzyıl sonunda 3,5 – 6,5 derece arasında değişim göstererek rekor seviyelere ulaşacak. Bu durumda beraberinde kuraklık riskini artırarak, sıcak hava dalgalarının daha sık görülmesine sebep olacaktır. Aşırı sıcakların ardışık olarak en az 3 gün sürmesini anlatan ‘sıcak hava dalgaları’, dünyada ve ülkemizde meydana gelen yangın riskini de artıracak.”
Aşırı hava olayları arttı
Prof. Dr. Yücel, yeni iklim simülasyonlarında mevsimler boyunca soğuk-sıcak ve ıslak-kuru gibi aşırı anormalliklerinin daha net vurgulandığını anlattı.
“Ayrıca simülasyonlardan elde edilen aşırı yağış analizlerine göre, Türkiye’nin kuzey ve güney kıyıları arasında farklı bir aşırı yağış olayı modeli ortaya çıkıyor. Kuzey kıyı rejimlerinin 2 saat ve daha kısa süreli aşırılıkların yoğunlaşmasıyla, güney kıyı rejimlerinin genellikle 6 saat ve üzeri süreli yıllık aşırı yağış olayları nedeniyle en yüksek etkiye sahip olduğu tahmin ediliyor.”
Yücel, Akdeniz ve Karadeniz’de görülen anormal deniz seviyesi sıcaklık değişimlerinin, şiddetli yağış olaylarının etkisini kıyı kesimlerden iç kesimlere ve yukarı seviyelere taşıyarak o bölgelerde de taşkına sebep olduğunu anlattı.
Bu durumun özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde heyelan riskini de beraberinde getirdiğini kaydeden Yücel, “Genellikle sadece birkaç dakika kadar süren aşırı hava olayları küresel ısınma ile artık birkaç saat sürebilmektedir” dedi.
TRT