ABD savaş gemisinin, Uluslararası Daimi Tahkim Mahkemesinin “Güney Çin Denizi’nde Çin’in hak iddia etmesinin hukuki bir zemini olmadığına” dair kararının yıl dönümünde bölgede bulunması dikkat çekti.
Çin Komünist Partisinin resmi yayın organlarından Global Times gazetesinin haberine göre, Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Güney Harekat Merkezi Komutanlığı Sözcüsü Tien Cünli, yaptığı açıklamada, ABD’ye ait bir savaş gemisinin Pekin yönetiminden izin almadan, yasa dışı olarak Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki “Şişa Adaları” kara sularına girdiği açıklandı.
ABD gemisi uyarıldı
Hava ile deniz kuvvetlerinin ABD gemisini izlediğini ve uyardığını bildiren Tien, Şişa Adaları’nın Çin’in ayrılmaz bir bölgesi olduğunu öne sürdü.
Tien, ABD ordusunun bu adımının, Çin’in egemenliği ile güvenliğini ciddi şekilde ihlal ettiğini, Güney Çin Denizi’nde barış ile istikrara ve uluslararası hukukun yanı sıra uluslararası ilişkiler normlarına zarar verdiğini söyledi.
ABD’nin söz konusu faaliyetinin, seyrüsefer hegemonyasıyla bölgede askerileşmesinin başka bir su götürmez kanıtı olduğunu dile getiren Tien, gerçeklerin, Güney Çin Denizi’nde güvenlik riski oluşturanın ABD olduğunu gösterdiğini vurguladı.
“Sonuçlarına katlanan ABD olur”
ABD’nin güdümlü roket yok edicisi “USS Benfold”un Güney Çin Denizi’nde Çin’in egemenlik iddiasında bulunduğu bölgeye girmesine ilişkin olarak Tien, “Şiddetle kınıyor ve kesin olarak karşı çıkıyoruz. ABD’yi bu tarz provokasyonlara derhal son vermeye ve askeri deniz ile hava faaliyetlerini tam anlamıyla idare etmeye çağırıyoruz. Yoksa sonuçlarına katlanan ABD olur” ifadelerini kullandı.
Tien, Çin’in egemenliği ve Güney Çin Denizi’ndeki güvenlik, barış ile istikrarı kararlılıkla korumak için her zaman tetikte olduklarını vurguladı.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Çin, 1947’de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak iddiasında bulunurken, yer altı kaynakları açısından zengin bölgede, başta Filipinler olmak üzere aralarında Vietnam, Brunei ve Malezya’nın da olduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor.
Pekin yönetiminin Güney Çin Denizi’ndeki egemenlik iddiasına dayanarak adalara üsler inşa etmesine, bölge ülkelerinin yanı sıra ABD karşı çıkıyor.
Uluslararası kamuoyunda “Paracel” ve “Spratly” olarak bilinen takımadalar, Vietnam tarafından “Hoang Sa” ve “Truong Sa”, Çin tarafından ise “Şişa” ve “Nanşa Çündao” olarak adlandırılıyor.
Güney Çin Denizi davasında Çin aleyhine karar
Filipinler, 2013’te Birleşmiş Milletler Daimi Tahkim Mahkemesine başvurarak Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki ada ve adacıklarda hak iddia etmesiyle ilgili dava sürecini başlatmıştı.
Hollanda’nın Lahey kentindeki mahkeme, 12 Temmuz 2016’da açıkladığı kararda, Çin’in, Filipinler’in egemenlik haklarını ihlal ettiğine ve suni adalar inşa ederek Güney Çin Denizi’ndeki mercan kayalıklarına büyük zarar verdiğine hükmetmişti. Kararda, Çin’in, Güney Çin Denizi sularında ve kaynaklarında tarihten gelen ayrıcalıklı bir kontrole sahip olduğu yönündeki iddiasıyla ilgili herhangi kanıt bulunmadığı ifade edilmişti.
Güney Çin Denizi’nin tamamı üzerinde hak iddia eden Pekin yönetimi, mahkemeye sert tepki göstererek kararı “mesnetsiz” olarak nitelemişti. Filipinler Eski Devlet Başkanı, Çin ve Filipinler arasındaki gerginliği yumuşatmak üzere Hong Kong’a gitmiş, Çin de bu ziyaretlerin ardından Filipinler ile her türlü müzakereye hazır olduklarını açıklamıştı.
Dünyanın en önemli deniz güzergahlarından olan ve zengin hidrokarbon rezervlerinin bulunduğuna inanılan Güney Çin Denizi üzerinde Çin başta olmak üzere Filipinler, Vietnam, Malezya, Brunei ve Tayvan’ın hak iddia etmesi nedeniyle bölgede uzun süredir gerilim yaşanıyor.
TRT